Derin Tendon Refleksi, Tendon, kasın kemiğe yapışma yeridir.
Derin tendon refleksi, refleks çekici ile kas tendonuna vurulduğunda o kasta kısa sürede olan kasılmaya denir. Kas lifleri birleşerek kası oluştururlar. Kas iğcikleri ise
derin tendon refleksinin reseptörleridir. Vurulma anında oluşan sinyaller ile kas liflerinin ve kas iğciklerinin boyları uzar ya da gerilir.
Tendonun üzerine vurulması ile oluşan gerilme ön boynuz alfa motor nörona götürülür. Uyarılmış olan alfa motor nöron ile nöromüsküler kavşaktan asetilkolin salgılanması ile kasılma gerçekleşir. Kasılma sırasında tendonda bulunan golgi tendon organını gererek onu innerve eden nöronu stimüle eder. Omur ilikte baskılayıcı ara nöronlar stimüle edilir. Uyarılmış olan ara nöronun etkisiyle ön boynuzda alfa motor nöron baskılanır ve böylece kas dilate olur.
Derin tendon refleksi supraspinal taraftan kontrol edilir. Pramidal sistem tendon refleksini baskılar. Serebellar sistemin de
derin tendon refleksi üzerinde düzenleyici etkisi vardır.
Derin tendon refleksi, sinir ileti sisteminin dışarıdan bir göstergesidir. Sinir ileti sisteminde kabaca birinci motor nöron ve ikinci motor nöron bulunmaktadır.
Derin tendon reflekslerinin artması ya da azalması bu nöronların hangisinde sorun olduğunu göstermektedir. Tendon reflekslerinin muayenesinde iyi bir refleks çekicine ihtiyaç vardır. Muayene sırasında hastaya verilecek pozisyon her refleks için ayrı ayrı tarif edilmiştir.
Bu sırada hastaların kendisini rahat hissedip gevşek bırakması önem taşır. Bu yüzden hastalara muayene sırasında sayı saydırma, iki elini birbirine kenetleyip çekme hareketleri yaptırılır. Doktor tendona vururken refleks çekici sapının en ucundan tutulmalı ve el bileği vuruş sırasında serbestçe hareket ettirilmelidir. Vuruş sırasında dirsekten güç alınmamalıdır.
Derin Tendon Refleksleri ve Bakılma şekilleri
- Çene Refleksi: Hasta ağzını hafifçe açar ve alt çenesini serbest bırakır. Doktor sol el işaret parmağını hastanın alt dudağının altına koyar ve üzerine refleks çekici ile vurur. Normalde ya hiç cevap alınmaz ya da çenede yukarı doğru hafif bir hareket hissedilir. Periferik sinir: N. Trigeminus. Segmenter inervasyon: Pons. Patolojik durum: Ponsun üzerindeki piramidal yol lezyonlarında çene refleksi artar.
- Biseps refleksi: Ön kol dirsekten itibaren yarı fleksiyonda iken sol el parmağı biseps kasının tendonu üzerine koyulup üzerine çekiç ile vurulur. Normal cevap ön kolun fleksiyonudur. Periferik sinir: N. Musculocutaneus. Segmenter inervasyon: C5, C6, medulla spinalis.
- Triceps refleksi: İki şekilde muayene edilir. Birincisinde, omuz abduksiyonda iken ön kol bedene paralel olacak şekilde tutularak aşağıya sarkıtılır. Bu durumda triseps tendonuna vurulur. İkincisinde, sırtüstü yatar pozisyonda iken hastanın eli tutularak ön kol gövde üzerinde dirsekten fleksiyona getirilerek triseps tendonuna vurulur. Normal cevap ön kolun ekstansiyona gelmesidir. Periferik sinir: N. Radialis. Segmenter inervasyon: C7, C8, medulla spinalis.
- Stiloradyal (Brakiyoradial) Refleks: Radiyal sinir C5-6. Patella Refleksi: S2-4
- Aşil refleksi: Periferik siniri: N. Tibialis. İnnerve olduğu kök: S1-S2
Tendon Reflekslerinde Azalma
Tendon refleksleri normal kişilerde de az olarak alınabilir. Derin tendon refleksleri aslında normal olan bir kişide tendon reflekslerini almada zorluklarla karşılaşılabilir. Böyle durumlarda hastanın dikkatini başka yöne çeken kolaylaştırıcı manevralar ile refleksler tekrar muayene edilir. Örneğin; hastadan kenetlemiş olduğu ellerini sıkıp gevşetmesi istenir. Buna Jendrassik manevrası denir. Refleks düzeneğinin herhangi bir yerde kesilmesi tendon refleksinin azalma veya hiç alınmamasına neden olur. Örneğin; mononöropati, polinöropati, radikülopati, poliomiyelit, miyopati ve polimiyozit bu durumlara neden olur.
